Што е срцев удар (Heart Attack) или инфаркт (Myocardial Infarction)?
Срцев удар, или инфаркт (Myocardial Infarction), е сериозна и опасна состојба кога дел од срцевиот мускул престанува да прима доволно кислород поради блокада во една од срцевите артерии (Coronary Arteries). Кога артеријата се затвори, срцето не може да добие крв богата со кислород и започнува оштетување на срцевото ткиво. Овој процес мора да се препознае и третира брзо, бидејќи секој минут е важен.
Зошто доаѓа до срцев удар?
Најчеста причина е таложењето на масни наслаги – атеросклеротични плаки (Atherosclerotic Plaques). Овие плаки може да пукнат и да создадат згрутчување на крвта (Blood Clot), кое целосно ја блокира артеријата. Кога блокадата е целосна, настанува инфаркт. На ова силно влијаат фактори како висок холестерол, пушење, стрес, нездрава исхрана, недвижење и наследност.
Кои се најчестите симптоми на срцев удар?
-
Силен притисок, болка или стегање во градите
-
Болка што се шири кон левата рака, вилицата или грбот
-
Губење на здив и забрзано дишење
-
Студена пот, вртоглавица, слабост
-
Мачнина или повраќање
-
Силен страв или чувство на претстојна опасност
Кај жените симптомите може да бидат поразлични: замор, болки во стомакот, мачнина, вртоглавица или притисок во грбот.
Кои се причините за настанување инфаркт?
Срцевиот удар најчесто е резултат на комбинација од долготрајни ризици:
-
Висок крвен притисок (Hypertension)
-
Висок холестерол
-
Дијабетес (Diabetes)
-
Пушење
-
Генетска предиспозиција
-
Недостаток на физичка активност
-
Стрес
-
Дебелина
-
Нездрава исхрана
Колку повеќе ризици има човек, толку поголеми се шансите за појава на инфаркт.
Како се дијагностицира срцев удар?
Кога пациент ќе стигне во болница, лекарите брзо прават:
-
ЕКГ (Electrocardiogram – EKG)
-
Анализа на крв за ензими како тропонин (Troponin)
-
Ехокардиографија (Echocardiography)
-
Ангиографија (Coronary Angiography) за отворање на блокираната артерија
Овие тестови помагаат да се утврди дали артеријата е блокирана и колкава е штетата врз срцевиот мускул.
Како се третира срцев удар?
Третманот мора да се започне веднаш. Најчести методи се:
-
Лекови за разградување на згрутчувањето (Thrombolytics)
-
Ангиопластика (Angioplasty) – поставување стент (Stent)
-
Лекови за намалување на притисокот и стабилизација
-
Болничко следење на срцевиот ритам
Колку побрзо се отвори блокираната артерија, толку помало е оштетувањето на срцето.
Како да препознаеме итна ситуација?
Ако некој има силна болка или притисок во градите што трае повеќе од 5 минути, веднаш треба да се повика Брза помош. Брзата реакција често спасува живот.
Фактори што го зголемуваат ризикот
-
Пушење
-
Стрес и недоволно спиење
-
Недостаток на физичка активност
-
Нередовна исхрана
-
Прекумерна телесна тежина
-
Семејна историја на срцеви заболувања
Многу од овие фактори се целосно контролирани со промена на навики.
Како да се спречи срцев удар?
-
Урамнотежена исхрана богата со овошје, зеленчук и омега-3
-
Редовна физичка активност
-
Престанок на пушење
-
Контрола на крвен притисок и шеќер
-
Намалување на стрес
-
Проверка на холестерол неколку пати годишно
Соодветен начин на живот може значително да го намали ризикот.
Често поставувани прашања (FAQ – Frequently Asked Questions)
1. Дали срцев удар може да се преживее? Да, со брза реакција и медицинска интервенција.
2. Дали болката секогаш е силна? Не. Кај некои лица болката е блага, но постојат други симптоми.
3. Кога треба да се јавам на лекар? Веднаш при болка во градите, замор или притисок што не поминува.
4. Дали стрес предизвикува инфаркт? Да, особено долготраен стрес.
5. Може ли млад човек да добие инфаркт? Да, особено ако пуши или има наследност.
Заклучок
Срцев удар (Myocardial Infarction) е сериозна состојба што бара итна медицинска помош. Препознавањето на симптомите, контролата на ризиците и здравите навики значително го намалуваат ризикот. Информираноста, редовните прегледи и балансираниот животен стил се најдобра превенција.
